zondag 27 juli 2014

Africa General


Afrika... een zéér fascinerend continent. Plaatje links is de
fysische geografie van Afrika. Dat is dus Afrika zonder 'mens'.
Plaatje linksonder is 'politiek' Afrika... een lappendeken van staten ooit door kolonisten ingedeeld... vooral door de Britten en de Fransen.

Inhoudsopgave:
 < Dit is politiek Afrika. Dus met 'mens'. Er is een hemelsbreed verschil tussen Afrika met mens en zonder mens. Die grenzen zijn grotendeels samengesteld door gewapende Europese kolonisten waar het Afrikaanse volk zelf geen verdediging tegen had. Ook Nederland deed daar aan mee (Kaapstad). Boosdoeners waren in de 19e eeuw vooral de Britten en de Fransen. Laten we eerst beginnen met Afrika zonder mens en dat betreft dan de 'fysische geografie'.
< Opnieuw dit satellietplaatje. Ik deel het Afrikaanse continent globaal in 4:
1. Noord Afrika (Sahara, licht stuk boven)
2. Equatoriaal Afrika (Tropen, groen gedeelte)
3. Zuid Afrika (Kalahari, licht stukje beneden)
4. Oost Afrika (Oost Afrikaans Rift Systeem)

1. NOORD AFRIKA


 < De woestijnstaten Noord Afrika met Algerije, Egypte, Libie en ten zuiden daarvan grote delen van Soedan, Tsjaad, Niger, Mali en Mauritanie. Vraag is: hoe ontstaat een woestijn als de Sahara?... voor het antwoord hierop is enige technische kennis vereist. De zon en de aarde zelf.

Klik het plaat links aan. Wat je ziet is dat de zonnestralen (= elektromagnetische straling = zon-energie)  zich rechtlijnig voort planten. Omdat de aarde rond is betekent dat ook, dat niet overal de intensiteit even sterk is. De polen vangen vanwege de schuine ligging maar een klein deel van de zonnestraling op. Het gebied rond de evenaar juist het maximale. Ook heeft de aardbol te maken met een schuine stand van de as ten opzichte van de zon hetgeen de seizoensinvloeden verklaard. De aarde draait om haar as in 24 uur en legt een baan af om de zon in ca. 365 dagen. Ook is de baan van de aarde rond de zon door de miljoenen jaren heen veranderd. Dat blijkt uit geologisch onderzoek naar de afzettingen op diepere aardkorstlagen. De steenkoolsedimenten te Limburg zijn een erfenis uit het Carboon (geologisch tijdperk, ca. 325 miljoen jaar geleden). Dit steenkool is afkomstig van grootschalige tropische vegetatie. Nederland zou dus in deze periode in de buurt van de evenaar moeten hebben gelegen! Dit is 1.

Wat er dus gebeurt is, dat de zon het aardoppervlak ongelijkmatig opwarmt. Zonder DAMPKRING zou dit voor ons als mens niets uitmaken (er zou geen leven mogelijk zijn!). Veel belangrijker is echter de aanwezigheid van een grote hoeveelheid water. Zou de aarde volkomen rond zijn (ik kom daar zo direct op terug), dan zouden wij als mens daar alsnog niets van merken omdat het totale aardoppervlak dan met water zou zijn bedekt (nu zou er WEL leven mogelijk zijn in het water, maar voorlopig nog geen mens). Dit is 2.

Luchtdrukverschillen en luchtstromen. Lees dit  ARTIKEL. De technische details mag je hier vergeten (plaatje linksonder nog met de Hadleycellen). Ik vat samen: a. De zon verwarmt het aardoppervlak rondom de evenaar het meest sterk. De lucht boven dit aardoppervlak zet uit en wordt lichter. De lucht stijgt op (net als een ballon) en als deze lucht vochtig en koud genoeg is valt het met slagregens terug... de kringloop van het water.
b. Doordat deze warmere en lichtere lucht opstiijgt tot zo'n 8 km ontstaat er boven het aardoppervlak een zgn. laag drukgebied.... lage druk? ja, want door de opstijgende lucht ontstaat er boven land een 'te kort' aan lucht.
Tot zo'n 8 km ontstaat er nu een 'te veel' aan lucht. Wat doet deze lucht boven de evenaar? Valt niet loodrecht terug op aarde omdat nog steeds lichtere lucht vanuit de evenaar opstijgt. Deze lucht moet dus een andere plek zoeken. Strikt komt het erop neer dat deze lucht getransporteerd wordt naar de koudste plekken op aarde: de polen. Er ontstaat dan een cirkeltje: de warme lucht boven evenaar stijgt op... koelt af boven de polen en wordt teruggevoerd naar de evenaar. Zo simpel werkt het niet. Het blijkt dat de luchtstroom op 8 km hoogte vanuit de evenaar richting de polen 'neervalt' op een breedte van 30 graden. Dat geldt ook voor de poolstroom richting de breedte van 60 graden alwaar de lucht warm genoeg is om op te stijgen. Rond de 60e breedtegraad heerst dan een bijna permanent lage drukgebied, waarmee wij een Nederland te maken hebben. Maar die Ferellcellen zijn niet zo permanent. Zo kan er maandenlang een polair hoge drukgebied boven heel Europa liggen.
Simpel voor te stellen nu:
1. lage druk boven de equator: een tekort aan lucht
2 hoge druk boven de equator op ca. 8 km hoogte: een te veel aan lucht
3. lage druk boven  de polen op ca. 8 km hoogte: een te kort aan lucht
4. hoge druk boven de polen: een teveel aan lucht... héé, dit klopt niet! jawel... een motortje met een cyclisch systeem. Waar komt  de energie vandaan? ... zon
Nu dan de Sahara Noord Afrika. Het blijkt dus dat de lucht vanuit de evenaar rond de 30e breedtegraad ' neervalt'. Uit dalende lucht valt geen neerslag. Dat gebeurt alleen maar met opstijgende lucht van warm naar koud. Boven een kaal en dor gebied als de Sahara valt sowieso geen neerslag, sterker nog: de lucht onttrekt vocht aan de bodem!
Een permanent hoge drukgebied boven de 30e breedtegraad dus. Afrika? ja, de 30e breedtegraad loopt van Kaap Verde via Mauritanie, Algerije, Libie en Egypte door richting Saoedi Arabie. Dit is 3. en tot zover de invloed van de zon. <<< dit lijkt het algemene beeld van de Sahara: een zandzeewoestijn... dat is echter maar een klein deel, het meeste is rots

Een actieve planeet. De aarde is geen dood lichaam. Zou dat het geval zijn, dan zou de aarde volkomen rond zijn met een paar km's water er omheen. Geen landmassa's dus. De zon is een externe energiebron die zorgt voor horizontaal transport (wind, oceaanstromingen, getijden)... ook: het fotosyntheseproces, maar dat gaat over 'leven' (fysische geografie gaat over 'zonder leven'). Filmpje beneden is een recente uitbarsting van de Nyamuragira Oost Congo... een relatief onschuldige vulkaan vergelijkbaar met die op IJsland (ik kom daar op terug bij Oost Afrika). Vraag: waar komt dat vuurwerk vandaan? Niet van de zon in elk geval. Dit is het terrein van de PLAATTEKTONIEK (bestudeer dit).




 Noord Afrika kent een aantal gebergteketens waaronder de Atlas in Marokko, Noord Algerije en Tunesie en het Tibestigebergte op de grens van Libie en Tsjaad. Vergelijkbaar is het Ahaggarmasief op de grens van Algerije en Niger/Mali. Deze ketens, die voor een dalende lucht richting de Middelandse Zee zorgen, wekken een zuidwaartse wind op: de Sirocco. Deze wind voert alleen maar droge stof aan en geen vocht. Boven de Middellandse Zee ontstaan er wolken, maar die worden vooral richting Italie en Frankrijk getransporteerd. In Egypte valt er geen spatje regen.
De hoge druk boven de 30 gradengordel trekt geen oceaanlucht aan. De Rode Zee is te klein en te warm.en vanwege de permanente Zuidwest Passaat is er geen vochtige lucht vanuit de Middellandse Zee te verwachten. De Sahara (ik kom hier in detail op terug later). Dit is 4: de aarde is niet rond.

2. EQUATORIAAL AFRIKA


 > Interessant  plaatje dit. Noord Afrika staat bekend als de Sahara = woestijn. Equatorial Afrika wordt vereenzelvigd met tropisch regenwoud. Lees DIT. Engels niet machtig?. Geen probleem, ik vat wel samen. Overgang van woestijnklimaat naar tropisch klimaat dus. De Afrikaanse Sahel is een overgangszone van woestijn, steppe, savanne richting de dichtbegroeide gebieden van Gabon en Congo Brazzaville. Sahellanden zijn Senegal, Burkina Faso, Noord-Nigeria, en Noord-Kameroen.  Verder: Zuid-Mali, Zuid-Niger, Zuid-Tsjaad en Zuid-Soedan.

< Fysische kaart van Afrika. Misschien wat verwarrend: die groene gebieden zijn dus niet daar waar het fysiek groen is, maar waar het fysiek laag is. De lichtere delen stellen gebergteketens en plateau's voor. Klik dit plaatje aan en volg de lichtere stukken, te beginnen linksboven met de

1. Atlas. Dit is een keten startend vanuit de Atlantische Oceaanbodem via Tenerife, Agadir (Marokko), Noord-Algerije en Noord-Tunesie doorlopend richting de Italiaanse Appenijnen. Het betreft hier een breukzone, waar ik op terugkom bij Marokko.

2. Ahaggarmassief. Volg nu de lichtere delen zuidoost van de Atlas. Ahaggar ligt op de grens van Algerije, Mali en Niger en betreft net als de Atlas een systeem van vulkanische (tektonische) oorsprong. Dit gaat echter verder terug in de tijd.

3. Tibestigebergte. Ligt ietsje ten oosten van Ahaggar. Ook dit is een vulkanisch systeem wat duidt op een breukzone. Deze keten ligt op de grens van Libie en Tsjaad in het westen van deze landen.

4. Djebel Marrah < opnieuw vulkanische gevormd met een kratermeer. De Marrahketen ligt ten oosten van Tibesti op de grens van Tsjaad en Soedan (Darfur). Het betreft hier een vruchtbaar gebied, dat wordt bevochten door de lokale bevolking. Dit heeft geresulteerd tot het recente Darfur-conflict (op politiek kom ik later terug).


5. Great East-African Riftvalley. < verder naar het oosten? Dit grootschalig vulkanisch spreidingssysteem loopt vanaf de Dode Zee Isreal (Jordaanvallei) en de Rode Zee via Djibouti, Ethiopië, Kenya, Tanzania richting Mozambique. Er zijn een aantal splitsingen en zijtakken. Langs deze zgn. slenkzone ligt een zgn horstzone met vulkanenrijen (waaronder de Kilimanjaro, hoogste top van Afrika). Ik kom hier uitgebreid op terug. Belangrijkste product voor de mens is de Nijl! (wees niet bang, ik kom hier op terug)

6. Fauta Djallon. We maken een oversteek van Oost-Afrika naar West-Afrika. Dit is een relatief laag bergsysteem ten zuiden van de Noord-Afrikaanse Atlas, maar vanwege het natte klimaat wel belangrijk. Centrum is Guinée Conakry. Dit systeem is namelijk het startpunt van een aantal riviersystemen met als belangrijkste: de Niger.

7. Cameroon Line . We begeven ons weer oostwaarts via Ghana en Nigeria (waar ik uitgebreid op terug kom). Ook dit betreft een vulkanische gordel vanuit het midden van de Atlantische Ocean via Sao Tomé & Principe doodlopend via Mount Cameroon richting het Ngaoundere Plateau (grens met Oubangui-Chari) ... de aardkorst van Afrika verzet zich in West-Afrika heftiger tegen aardbreuken en vulkanen dan in Oost-Afrika. Op de grens van Oubangi-Chari (Centraal Republiek Afrika) en Soedan is nog een ander systeem met als top de Mont Abourasséin (ruim 1000 meter). Dit gebied werkt mee aan de toevoer van de Witte Nijl. Voor Zuid Afrika zie Zuid Afrika. We maken weer een sprong naar  West-Afrika.

Tropisch West-Afrika omvat de landen ten zuiden van Gambiarivier en de Nigerrivier... < op dit plaatje dus de Sahel met een duidelijke overgang in vegetatie van woestijn (geen neerslag) -> halfwoestijn (beetje gras) -> steppe (iets meer gras en wat struiken) -> lage savanne (gras) -> hoge savanne (bos) -> tropisch regenwoud (veel neerslag). Dat donkergroene deel is dus het tropisch regenwoud van Afrika en dat dreigt in rap tempo te verdwijnen! (ik kom hierop teug bij politiek Afrika).
Landen die in de tropische gordel liggen zijn van west naar oost: Guinée Bisseau (ten zuiden van Gambia en Senegal), Guinée Conakry, Sierra Leone, Liberia, Cote d'Ivoire, Ghana (met het Voltabekken), Togo, Benin, Nigeria, Kameroen (richting het zuiden), Oubangui-Chari (ten oosten van Kameroen), Equatorial Guinée, (ten zuiden van Kameroen), Gabon, Congo Brazzaville en Congo Kinshasa. Centraal ligt het Congobekken omsloten door bergketens waarvan ik er een aantal heb genoemd. De Congo-rivier veroorzaakt frequent wateroverlast.

De neerslaghoeveelheden per gebied hangen af van het seizoen (= stand van de zon boven het aardoppervlak) en de aanwezigheid van obstakels (gebergteketens) . Het West-Afrikaanse land Ghana (als voorbeeld) kent een regenseizoen (maart-september) en een droog seizoen (oktober-februari). Op 21 december staat de zon loodrecht boven de steenbokskeerkring, ca. 22 graden ten zuiden van de geografische equator. De lage drukgordel die op 21 maart en 21 september (zoek op:
  equinox) boven de geografische equator (0 graden) hangt is nu richting het zuiden verschoven. De hoge drukgordel die normaal 30 graden ten noorden van de evenaar ligt is dus ook ca. 22 graden naar het zuiden verschoven. Dit leidt in deze periode tot merkbaarheid in Noord-Ghana van de noordoostelijke Harmattan.
Dit is een woestijnwind die praktisch permanent waait in de West-Afrikaanse woestijnstaat Mauritanie van het Ahaggar-massief (Zuid-Algerije) in de richting van Senegal. Dit veroorzaakt het droge seizoen in Ghana. Op 21 juni gebeurt het omgekeerde.

De lage en hoge drukgordels zijn nu ca. 22 graden richting het noorden verschoven (kreeftskeerkring). Ghana (en grote delen van de rest van West-Afrika) komt nu onder invloed van de zuidoost-passaat, waaiend ten zuiden van de evenaar (waar Ghana iets ten noorden van ligt). Deze stroom zorgt voor warme en vochtige lucht vanaf de Golf van Guinee (deel van de Atlantische Oceaan) richting Ghana en verder noordwaarts richting Burkina Faso alwaar het tegen een zandsteenplateau van ca. 600 meter 'aanloopt'. Dit is hoog genoeg om het Volta-systeem te vormen (achter dit plateau loopt de Niger). Plaatje: de Akosombodam (van bovenaf gezien en in het droge seizoen, foto zelf genomen) die tijdens het Ghanese regenseizoen (= moesson) vanuit het Voltameer enorme hoeveelheden water te verwerken krijgt (ik kom hier later op terug).

3. ZUID AFRIKA 

Zuidelijk Afrikaans Plateau. Dit omvat grofweg de landen Zuid-Afrika (incl. Lesotho en Swaziland), Namibie, Botswana, Zimbabwe, Zambia en Angola. Dit gebied is vrij vlak met een gemiddelde hoogte van rond de 1000 meter. Het is ooit gevormd ca. 200 miljoen jaar terug in de periode van het ontstaan van de Atlantische Ocean aan de westzijde, de Antarctische Oceaan aan de zuidzijde en de Indische Oceaan aan de oostzijde. Vraag is hoe dit plateau ooit is ontstaan. Zonder al te diepgaande geologie staat vast dat een vulkanisch spreidingssysteem (hetgeen nog steeds actief is!) ermee te maken heeft.

Ca. 200 miljoen jaar terug (zo luidt de theorie) splitste het supercontinent Pangea zich in delen tot de continenten die we nu kennen. De aardmassa van Zuid-Afrika met ca. 1000m hoogte zoals het nu is zou zijn opgestuwd door actieve spreidingszones van aards materiaal van binnenuit (dus uit de aarde zelf). Iets dergelijks zien we heden met het Oost-Afrikaans Riftsysteem (ik kom daar zo op terug)... bekijk filmpje beneden voor de plaattektoniektheorie. Verschil blijkt echter uit geologisch onderzoek, dat het hier gaat om een zéér oud stuk aardkorst, dus geen jong vulkanisme maar opstuwing van oude aardkorst. De Kalahari dat voornamelijk Namibie en Botswana beslaat is een zgn. halfwoestijn. Het is de zuidelijke tegenhanger van de Sahara.


Groot verschil met de Sahara is het kleinere landoppervlak, maar vooral de hoogte. Met ca. 1000 meter rijzend vanuit de Atlantische kust komen langs het zuiden van Angola en Namibie zgn. nevelwoestijnen voor. Op deze hoogte dus meer vocht dan de dorre rots- en zandzeewoestijnen van de Sahara. De golfstroom is hier ook kouder dan die ter hoogte van Mauritanie. Relieftop is Drakensbergen Lesotho. Vanwege de geologie is mijnbouw een economische motor (o.a. de kopermijnen Zambia en de diamantmijnen Zuid-Afrika). Het milde klimaat van Zuid-Afrika leent zich ook uitstekend voor o.a. de wijnbouw. Namibie en Botswana zijn nauwelijks bewoond. Spektakel zijn de Victoriafalls op de grens van Zambia en Zimbabwe als deel van de grote rivierader: de Zambezi.. (filmpje beneden)



4. OOST AFRIKA 


Prachtige video dit... de Nyiragongo North Kivu East DRC (Congo) op de grens met Rwanda. De lokale bevolking was hier in de jaren '90 niet zo blij mee... de stad Goma werd volledig in de as gelegd. Het is een natuurverschijnsel en dit soort vulkanen worden genoemd mafisch = vloeibaar in tegenstelling tot felsisch, de stroperige stratovulkanen. Stratovulkanen spuwen giftige zwavelgassen uit en staan op exploderen. Te gevaarlijk om hier onderzoek naar te verrichten. In Oost-Congo kan het, net als in de buurt van de actieve vulkanen op Ijsland. Een uniek gebied dat verder nergens ter wereld te vinden is.

< De grote slenkmeren van Oost Afrika: Lake Tanganyka, Lake Nyasa (zuid) en Lake Victoria (noord). Opvallend is dat het Victoriameer een oppervlaktehoogte heeft van 1134m. Een ander natuurverschijnsel heet dan 'potentiele energie', en dat gaat over waterkrachtcentrales. Feitelijk is het Victoriameer dat, want water stroomt van hoog naar laag. Het landschap van Oost Afrika zit zo in elkaar dat de Nijl via Oeganda, Soedan en Egypte is ontstaan. Dit is de Witte Nijl.


Voor de uiteindelijke Nijl stromend via Cairo naar de Middelandse Zee is een andere ader van meer belang: de Blauwe Nijl.met het Tanameer in Ethiopie.... < deze watermassa is in het seizoen verantwoordelijk voor meer dan 80% van de Nijloverstromingen vóórdat de Asuandam werd aangelegd. Waar komen al deze watermassa's uiteindelijk vandaan? Natuurlijk niet direct vanuit het Victoriameer of het Tanameer, maar met de zuidoostpassaat vanaf de Indische Oceaan. Warme vochtige lucht stijgt op tegen bergketens en valt als een baksteen neer (of het duurt een tijdje als het over de Nijl gaat). Die gebergteketens zijn wat betreft het Victoriameer voornamelijk het Rwenzorigebergte op de grens van Uganda en de Democratic Republic of Congo. Het Tanameer Ethiopie is ontstaan als gevolg van een blok door de Ras Dashen. Beide Nijlen vloeien samen in de hoofdstad van Soedan (tegenwoordig Noord-Soedan) Khartoem.

Interessant is nu: waar komen deze bergketens vandaan? Ik ben er zelf (helaas) nooit geweest maar weet er na een cursus Geologie rondom Plaattektoniek wel iets van. < << hier 'dreigt' een nieuwe oceaan te ontstaan! De oostelijke Somalische plaat drijft weg van het Afrikaanse continent. De grote slenkmeren zijn het begin. Ik kom hierop terug. Landen die tot Oost Afrika behoren zijn (volgens mijn classificatie): Djibouti, Eritrea, Ethiopie, Somalie, Oeganda, Rwanda, Burundi, Malawi, Kenya, Tanzania en Mozambique. Ten oosten van het Afrikaanse continent: Madagascar (het op één na grootste eiland ter wereld) en een aantal vulkanische of koraaleilanden: Comoren, Mauritius en de Seychellen. Mozambique heeft te maken met overstromingen van de Zambezi. In Somalie is het droog (met name in het noorden). Kenya en Tanzania hebben geen tropisch klimaat zoals je zou verwachten op deze breedtegraad, maar savanne
(oorzaak: gebergtedrempels of nadelige seizoensinvloeden, ik kom hier op terug)... die savanneparken zijn gewilde toeristische trekpleisters. Tot zover de fysische geografie van Afrika algemeen (details later).  Verder met een algemene beschouwing van de Afrikaanse bevolking (de geschiedenisboeken erbij pakken).


5. MAGHREB ... 
المغرب العربي ... Arabisch, moeilijke taal? Voor de doorsnee Hollander wel omdat die tekens onbekend voorkomen. Ik zal verderop de belangrijkste kenmerken van het Arabisch laten zien voor zover dat hier mogelijk is. De Maghreb is een beoogd samenwerkingsverband tussen een aantal Noord-Afrikaanse staten. Waar staat Maghreb eigenlijk voor? LEES.
Tot de Maghreb behoren Marokko, Algerije, Mauritanie, Tunesie en Libie. Strikt zijn dit de landen die vóór 1956 onder Frans bestuur stonden. Het Frans koloniaal gezag heeft een grote impact gehad op de ontwikkeling van de regio. Vanuit de Arabische wereld (Saoudi Arabie) wordt Marokko gezien als het meest westelijke punt waar de zon onder gaat (Maghreb). Vreemd is dat Egypte niet tot de Maghreb behoort. Dat heeft een politieke geschiedenis en leg ik later uit (de Maghreb is alles behalve een stabiel politiek samenwerkingsverband)

< Berber Marokko, het inheemse volk in de bergen. Gemeen hebben de Maghreblanden hun taal en godsdienst, maar dat blijkt in de praktijk niet voldoende te zijn om in vrede naast elkaar te leven (de Berbers hebben overigens hun eigen taal wat een twistpunt is). Wat is daar de oorzaak van? Waarschijnlijk kan ik dat verklaren aan de hand van het land van de Farao's

6. EGYPTE EN VERSPREIDING VAN DE ISLAM

Lees eerst Islam .
Belangrijk in Egypte (en grote delen daar omheen), want daar hangt ca. 95% van de bevolking de Islam aan. Deze godsdienst is vanuit Saoedi-Arabie met een soort kruistocht verspreid over heel Noord-Afrika tot aan het Sahelgebied richting het zuiden alwaar de moslims botste tegen de Christenen. Deze rivaliteit merken we in 2014 nog steeds en dat is jammer, want met gezond verstand is dit gemakkelijk op te lossen. Probleem is niet wel of geen Moslim of Christen, maar vechten om de aardse bronnen: schoon water (dat vooral!), voedsel, werk, gezondheidszorg...als dit niet voor iedereen is weggelegd ontstaan er vanzelf conflicten. Probleem met Cairo Egypte: te veel mensen op een kluitje! ... lees Cairo .. ik ben er geweest in 2007 en wat je zag was de bergen afval aan het einde van een sloot, 7-8 verdiepingen betonwoningen, files op de wegen omdat het netwerk is berekend op 5x minder voertuigen dan in de praktijk het geval is. Bijna geen vrouw op straat! ... of ze zijn gesluierd (dat vond ik ernstig, want mag ik als Europeaan geen mooie Egyptische vrouw zien?)... werk? met bijna 20 miljoen inwoners kan dat onmogelijk, en zeker in 2014 niet na de verdrijving van president Mubarak als al die 20 miljoen vechten voor hun gelijk (dit gaat nog een tijdje voortduren) en veel erger nog: de Nijl droogt op en verzillt!...


Dit is een niet te stoppen proces. Wat is de oplossing?... maar één en dat schijnt voor de natuurlijke mens het meest moeilijke te zijn: stoppen met voortplanten. Pure realiteit. Gebeurt dit niet, dan worden 'onze' nazaten opgescheept met een stervend Egypte.
Dit geldt niet alleen voor Egypte, maar ook voor Nigeria en landen in Azie als India en Bangladesh als we gaan praten over de mondiale milieuproblematiek. Een wat radicale opmerking (ik heb zelf geen kinderen), maar los de problemen dan maar eens anders op (?).  Egypte heeft dus een ernstig probleem! De Islam? (< Koran)... belangrijk om hier iets over te weten aangezien dit na het Christendom de meest aangehangen religie is. Wat maakt een goed moslim?... de vijf zuilen van Islam :


1. Geloofsbelijdenis
Moslims moeten volgens de vijf zuilen van de Islam de shahada uitspreken. Dit wordt ook wel geloofsbelijdenis genoemd. Moslims doen dit meerdere keren per dag in het kort. Door het uitspreken van deze korte geloofsbelijdenis staan de Moslims iedere keer weer stil bij waar hun geloof om draait. (< profeet Mohammed)
2Gebed.
De moslims zoeken met behulp van het gebed contact met God. Dit gebed gaat gepaard met een bijzonder ritueel. Voordat er gebeden wordt is er daarom een reinigingsritueel, warbij de gelovigen zichzelf symbolisch reinigen van alle vuil die je moet doorstaan in je leven. Het gebed gebeurt altijd met blote voeten.
3Aalmoes
Van elke moslim wordt verwacht dat hij een deel van zijn inkomen schenkt aan de armen. Vaak wordt hierbij gedacht aan 2,5%.
4. Ramadan
Tijdens de negende maand van het Islamitische jaar wordt er traditioneel gevast door de moslims. Deze vastenperiode wordt de Ramadan genoemd. Tijdens de Ramadan mogen moslims niet eten, drinken, roken en de liefde bedrijven tussen zonsopgang en zonsondergang.
5. Bedevaart
De laatste zuil van de Islam is de bedevaart. Tijdens de bedevaart maken de moslims een bedevaartstocht naar Mekkea, de geboortestad van de profeet Mohammed.

Niets mis met de Islam dus als je dit leest. In tegendeel! Misschien heb je ook wel eens van de  شريعة sjarī'a gehoord. Dat is het Islamitisch recht volgens de Koran en ook daar is op zich niks mis mee, maar een verschil in interpretatie van dat recht heeft in de praktijk geleid tot misbruik in allerlei vormen (vooral misbruik van vrouwen). De Sharia heeft hierdoor een slechte reputatie en wordt wereldwijd afgewezen. Er bestaan ook veel verschillende stromingen binnen de Islam, maar dat is een onderwerp voor het Midden-Oosten. De bevolking van Noord-Afrika samengevat: Islamitische woestijnvolkeren. Voorbeelden zijn de Toeareg Zuid Algerije en de Nubian op de grens van Egypte en Noord-Soedan (details per land later)



7. WEST-AFRIKA EN DE SAHEL

Eerst even wat algemene gegevens van het continent 'Afrika'. Oppervlakte:
30.221.532 km² ... kleiner dan Azie, maar wanneer we de twee Amerikaanse continenten niet samenvoegen is het het op één na grootste continent. Europa?... stelt niks voor, zeker niet als we het Russisch Europees deel buiten beschouwing laten. Algerije heeft een oppervlakte van 2.381.741 km² en nu gaan we optellen:
Spanje: 505.992 km²
Italie: 301.338 km²
Frankrijk: 640.679 km²
Groot Brittanie: 243.610 km²
Duitsland: 357.168 km²
Polen: 312.679 km² ... bij elkaar opgeteld ongeveer het gebied van Algerije als één van de 54 Afrikaanse landen. Op de atlassen in een plat vlak (dat kan niet omdat de aarde een bol is) wordt Afrika vaak veel te klein afgebeeld en dat is omdat het precies rond de evenaar ligt. Afrika is dus groot.

Hoeveel mensen ter vergelijking?
> Afrika 1,1 miljard
> Azie 4,4 miljard ...  verontrustend met name Azie want zoveel aardse bronnen zijn er niet voor al deze mensen... ik stel voor om het wat rustiger aan te doen. Okay, even de geschiedenisboeken in West-Afrika met het Songhay-koninkrijk. Songhay? nooit van gehoord... Mali?, ja dat wel, een arm Afrikaans land.
.



Songhay is het gebied rondom de rivier Niger en gaat terug naar 1.100 na Chr. Mossi?  Dat is een etnische groep te Burkina Faso (voorheen Upper Volta). Wolof? ... dat is een relatief kleine stam rond de Gambia-rivier (Gambia/Senegal).
Takrur? ... gebied rondom de Senegalrivier met menging van de Islam en inheemse Afrikaanse religies en dat heeft tot problemen geleid (net als in vele andere landen)... als we dus terug gaan in de geschiedenisboeken heeft de Isalm ongevraagd hun geloof weten op te dringen jegens de originele Afrikaanse tradities.... de latere gewapende Europese kolonisten voorkwamen dat het hele Afrikaanse continent werd overspoelt door de Islam (nogmaals: met de Islam is niets verkeerd, zolang de tekst uit de Koran maar juist bevat wordt).


< Wolof of Jolof, mooie vrouw!
Verschil mag er zijn, maar aan de andere kant zou één religie tot meer vrede leiden (?). Dat is naief want de schaarste aan aardse bronnen gaat tot conflicten leiden, wel of geen godsdienst... vanaf hier interesseert geen mens een geloofsovertuiging meer...



< Mandinka (Gambia, ook prachtige vrouw dit, maar je ziet wel het verschil in huidskleur... ? niet eens!)...  eveneens een stam rond Senegal, maar dan ten opzichte van de Wolof verder verspreid via de Niger-rivier richtig Haussa en de Haussastammen zijn van beneden de Sahara.... verschil tussen de Moslims en de Christenen dan en daarbij gaat het echt niet over huidskleur.




Ghana Empire. Het Ghanese koninkrijk wat ooit groot was, was gek genoeg niet het Afrikaanse gebied van wat Ghana nu is. Het was gewoon Mali. Later werd in Ghana goud gevonden (o, is dat het?)
In landen als Ghana is een stamhoofd gebruikelijk. Filmpje beneden gaat over de Ashanti King, Ashanti-region  Kumasi. Een man met hoog aanzien. Traditioneel zijn de vele festivals met muziek, mooie kledij en dansen. Normaal voor heel West-Afrika.

Ghana wordt in vele landen (waaronder Nederland en de VS) gezien als 'het voorbeeld' voor de omringende landen wanneer het gaat over (politieke) stabiliteit. Ik kom daar op terug.



Nigeria dan. Nigeria is qua inwoneraantal het grootste Afrikaanse land met 140 miljoen in 2006 en 175 miljoen in 2013 (!!!)... dat betekent dat de Nigeriaanse bevolking een onstuimige groei doormaakt (in 2100 zouden dat er 700 miljoen zijn!). Het is een land met enorme verschillen in cultuur, religie en mogelijkheden. Het is eigenlijk geen zelfstandig land, maar een federatie op Amerikaanse leest geschoeid. Dat is politiek voor later


De geschiedenis van Nigeria voor zover bekend gaat terug naar de 15e eeuw toen de Portugezen voet aan de grond zette en voornamelijk handelde in peper en ivoor, maar gingen al snel over tot de slavenhandel. De Britten verdreven de Portugezen later, maar gingen door met de handel in mensen. Pas begin 19e eeuw werd de slavenhandel aan Britse onderdanen verboden.

8. CENTRAAL- EN OOST-AFRIKA

Als we praten over 'Centraal Afrika', dan valt het meeste op: Belgisch Congo (thans Democratic Republic of Congo). Dat ligt immers centraal op het Afrikaanse continent (plaatje boven). De Belgen kwamen begin 20e eeuw op wat voor manier dan ook het land door richting het oosten, waarbij de zéér hoog gelegen staten Rwanda en Burundi werden eigengemaakt.


50 jaar Congo: een kolonie die België niets heeft gekost

Koning Leopold II was ervan overtuigd: net als de andere mogendheden uit die tijd, moest België een kolonie hebben, een overzeese aanvulling. Hij was wel zowat de enige die er zo over dacht: de Belgische economische toestand was toentertijd bevredigend, Belgen wensten niet te emigreren

Mijn tekst: dit was bij de Franse kolonisten wel anders als het gaat over Algerije en Tunesie.


Rwanda en Burundi zijn twee landen op de grens van Centraal- en Oost-Afrika (volgens mijn indeling) die nogal ontoegankelijk zijn vanwege de hoge ligging (een beetje te vergelijken met Butan en Nepal in Noord-India). Dit betekent dat behalve de Belgen niemand vanuit de 'Westerse wereld' zich bekommerde om de etnische groepen aldaar. Plaatje links: de Tutsi-minderheid domineerde de Hutu-meerderheid vanwege het uiterlijk verschil. De Twa (Pygmeestammen) zijn uitzonderlijk in de regio met een lengte van slechts 1,3m. Slachtpartijen in de jaren '90 met kapmessen liggen nog vers in het geheugen. Ook hier ga ik nader op in later.

Oost-Afrika dan. Je mag eventueel deze BLOG lezen waar het gaat over Nilotische volkeren. Oost-Afrika is algemeen gescheiden van West-Afrika vanwege het Oost-Afrikaans riftsysteem en dat geldt dus ook voor de bevolking en cultuur. In Somalie overheerst de Islam terwijl dat in Ethiopie vooral het Christendom betreft. Opnieuw heeft dat geleid tot bloedigheden, evenals een felle strijd in het zuiden van Soedan tegen regeringsmilities hetgeen in 2012 heeft geleid tot onafwendbare scheiding met Noord-Soedan. Opnieuw politiek en dat volgt uitgebreid later. Filmpje: de Masai (een volk op de grens van Kenya en Tanzania tussen de savanneparken en de grootste bergtoppen van Afrika)



Madagascar. Zéér afzonderlijk eiland. Bekijk deze CLIP
Verder de Indische Oceaan induiken betekent tegenkomst van de Comoren, Mauritius en de Seychellen. Dit zijn kleine gemeenschappen (later). Madagascar is qua bevolking apart omdat het lange tijd gescheiden is van land waardoor er Afro/Indo/Europese rassen werden gemengd (het vervelende woord wat je dan moet gebruiken is inteelt, maar dan toch vanuit verschillende rassen)... de Indo's en de Fransen kwamen 'aandrijven'. Je ziet boven de enorme diversiviteit in etniciteit.



9. ZUID-AFRIKA
Ik ga hier niet verder in op Zuid-Afrika als het de bevolking betreft. Ik kom daar uitgebreid op terug bij het land zelf (Zuid-Afrika was en is dominant in deze regio). Filmpje = Zulu-dance



10. DE AFRIKAANSE UNIE
De bedoeling was hier een tekst te kopieren van een eerder geschreven artikel uit 2010, maar dat is in 2015 natuurlijk dramatisch achterhaald. Zie eventueel HIER. Opmerking daarover: vrouwen centraal en daar gaat het om. Mannen een stapje terug.

Dit was het wat betreft een globale beschouwing van het Afrikaanse continent. Ik hoop dat je hier iets aan hebt gehad... ik had in 2014 een ander programma omtrent het Afrikaans continent, maar gelet op de situatie in november 2015 begin ik toch eerst maar met de politiek... Noord-Afrika